Hướng dẫn phân biệt các loại acquy
Phân biệt các loại acquy và công dụng của từng loại sản phẩm (tạm chia thành 4 nhóm cơ bản)
1/ Acquy “châm nước”: Người dùng phải “châm nước” (bảo dưỡng) thường xuyên mỗi khi acquy cạn dung dịch. Nếu không châm dung dịch acid kịp thời, acquy sẽ mất khả năng tích điện, phóng điện và thậm chí là bị phù, hỏng. Khi charge, dung dịch bên trong acquy thường bốc mùi rất khó chịu và gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người dùng. Khi đặt sai vị trí (nghiêng, sấp, …), dung dịch trong acquy sẽ thoát ra ngoài. Vì những yếu điểm đó mà dòng acquy này thường chỉ được dùng trong những môi trường ngoài trời (outdoor) như dùng để khởi động động cơ, máy phát, xe tải, ô tô…
2/ Acquy miễn bảo dưỡng (MF - Maintainence Free): Miễn bảo dưỡng có nghĩa là người dùng không cần phải can thiệp bằng cách châm nước như dòng sản phẩm 1). Đối với dòng sản phẩm này, khi charge khí vẫn thoát ra ngoài nhưng ít hơn dòng sản phẩm châm nước; khi để không đúng vị trí (nghiêng, sấp, …) thì dung dịch bên trong acquy sẽ thoát ra ngoài. Dòng sản phẩm này được thiết kế hầu hết cho mục đích “khởi động” hay còn gọi là “kích điện” – điều này thể hiện ở hai cực của acquy (thông thường hai cực của dòng sp này được thiết kế theo dạng tròn và rất lớn – vì khi kích điện, ví dụ cho xe tải, xe ô tô, máy phát, … acquy cần phóng một lượng điện cực lớn trong một khoảng thời gian rất ngắn để khởi động động cơ).
3/ Acquy Kín khí (AGM VRLA – Absorbent Glass Mat/ Valve Regulated Lead Acid): Có lẽ thuật ngữ “acquy kín khí” là chính xác nhất để đặt tên cho dòng sản phẩm này (vì kín khí tức là khí không thể thoát ra ngoài; một khi khí không thoát được thì dung dịch trong acquy cũng không thể “lọt” ra ngoài được ở tất cả các tư thế khác nhau). Chúng ta cùng thống nhất tên gọi như thế nhé – Acquy Kín khí. Hai cực dương âm của các sản phẩm thuộc dòng này thường được thiết kế rất mảnh mai. Điều này là dễ hiểu, vì acquy này không dùng cho mục đích khởi động mà là dùng cho những môi trường cần dòng phóng ổn định và duy trì dòng phóng trong một khoảng thời gian dài. Dòng sản phẩm này được thiết kế rất đa dạng cho nhiều mục đích khác nhau. Ví dụ Bộ tích điện (UPS), Inverter, telecom, electrical utilities, xe điện, cửa, báo cháy, an ninh, …. Nhà sản xuất chuyên nghiệp thường chia dòng sản phẩm này thành những phân cấp đặc thù cho những mục đích sử dụng khác nhau. Ví dụ, với bộ tích điện (UPS), có thể cả tháng hoặc hơn thế UPS mới phải “làm việc” 1 lần; Tuy nhiên, với xe đạp điện, acquy sẽ phải “cõng” chủ nhân của nó 07 ngày/ 1 tuần. Nếu bạn lấy một sản phẩm dùng cho UPS đem gắn vào cho xe đạp điện thì quả thật … sai lầm to. Nhưng ngược lại, bạn lấy một sản phẩm acquy được thiết kế cho xe điện đem gắn vào UPS thì lại là lựa chọn “sáng suốt”.
4/ Acquy Gel (GEL): Đây mới chính là sản phẩm mà ta có thể gọi là acquy khô đúng nghĩa của nó. Thiết kế của dòng sản phẩm Gel khác với các dòng AGM VRLA ở chỗ, phần trên của dung dịch acid Sunfuric trong acquy được phủ thêm một lớp Gel. Gel có tác dụng làm giảm tiến độ ăn mòn trong quá trình vận hành của acquy. Do vậy, tuổi thọ của acquy cũng sẽ tăng lên tương ứng. Dòng sản phẩm này được thiết kế đặc thù cho ngành viễn thông, dùng tấm năng lượng mặt trời (solar system), hoặc những nơi có yêu cầu khắt khe về sự ổn định, độ bền cao nhất.
Một số gợi ý giúp bạn sử dụng, bảo quản acquy hiệu quả:
1/ Khi mới mua về, bạn nên charge cho acquy no rồi mới đem vào sử dụng. Thời gian charge điện thông thường sẽ khoảng > 8 giờ đối với charge tự động có dòng nạp hợp lý. Khi xuất xưởng, acquy thông thường đã được nạp đầy, tuy nhiên từ khi xuất xưởng đến lúc bạn mua về luôn có 1 khoảng thời gian trung chuyển, khoảng thời gian này càng lâu thì mức độ tự phóng điện của acquy càng nhiều.
2/ Nhiệt độ môi trường ảnh hưởng rất lớn đến tuổi thọ của acquy (đặc biệt là khi phóng và nạp). Nhiệt độ càng thấp thì tuổi thọ của acquy càng cao. Mức lý tưởng là 0~25oC. Nhiệt độ cao nhất không được phép vượt quá 600C.
3/ Acquy phóng điện càng sâu (cạn kiệt) thì vòng đời của acquy càng ngắn. Ví dụ, nếu acquy mỗi lần phóng điện đến mức cạn kiệt (tức phóng hết 100% điện tích trong acquy), thì vòng đời của acquy là khoảng 250 lần (phóng + nạp = 1 vòng); nếu phóng chỉ 50% thì khoảng gần 500 vòng; nếu phóng 30% thì vòng đời có thể lên tới 1300 vòng. Do vậy, tốt nhất bạn nên chọn dung lượng acquy lớn hơn so với nhu cầu thực tế của bạn.
4/ Khi nạp điện cho acquy, bạn không nên nạp với dòng quá lớn so với acquy được nạp và nên chọn loại charger tự động căn chỉnh dòng nạp (thời gian nạp điện tỷ lệ thuận với thời gian phóng điện). Dòng nạp quá lớn so với dung lượng của acquy rất dễ làm acquy bì phù và tất nhiên là acquy sẽ mau “quy tiên”.
5/ Acquy nếu không được sử dụng lâu ngày sẽ tự giải phóng điện tích. Do vậy, nếu bạn không dùng acquy trong một thời gian dài (2-6 tháng), bạn nên charge điện lại acquy.